Publicaties

Klankleer van het Hasselts

Op zaterdag 10 februari om 15.30 wordt in het Oud Stadhuis van Hasselt (Groenplein) het gloednieuwe boek, de “Klankleer van het Hasselts”, aan het publiek voorgesteld.
Hiermee is de trits “Hasseltse Studies” volledig:

  • ­Dieksjenèèr van ‘t (H)essels (Woordenboek van het Hasselts);
  • Grammèèr van ‘t (H)essels (Grammatica van het Hasselts);
  • ­Klankleer van het Hasselts.

De “Klankleer van het Hasselts” telt 780 blz. en wordt uitgegeven door Veldeke Hasselt vzw.

Korte inhoud:

Voorwoord en inleiding  1
Hoofdstuk I  Spelling en sandhi  7
Hoofdstuk II  Klinkerverandering  24
Hoofdstuk III  Ontronding  79
Hoofdstuk IV  Verkorting  131
Hoofdstuk V  Klinkerverlenging  178
Hoofdstuk VI  Medialisering  226
Hoofdstuk VII  Nasalisering  238
Hoofdstuk VIII  De svarabhaktivocaal  253
Hoofdstuk IX  Verdoffing tot sjwa (doffe e)  270
Hoofdstuk X  Diftongering  279
Hoofdstuk XI  Eigen Hasseltse fonemen  304
Hoofdstuk XII  Klemtoon  317
Hoofdstuk XIII  Sleep- en stoottoon  340
Hoofdstuk XIV  Assimilatie  488
Hoofdstuk XV  Sandhi  529
Hoofdstuk XVI  De eufonische n  567
Hoofdstuk XVII  Mouillering  627
Hoofdstuk XVIII  Verspringing of metathesis  644
Hoofdstuk XIX  De al dan niet uitgesproken h  652
Hoofdstuk XX  Wegval van de eind-t  664
Hoofdstuk XXI  Andere verschijnselen  685
Hoofdstuk XXII  Weggevallen, vervangen en toegevoegde lettergrepen  720
Bibliografie  739

Grammèèr van ʼt (H)essels

tweede herziene en uitgebreide editie

Na al die (overigens uitstekende) dialectwoordenboeken wordt het ook eens tijd voor wat anders. “Veldeke Hasselt vzw”, vereniging ter bescherming, behoud en promotie van het Hasselts, geeft de “Grammèèr van ’t (H)essels” (auteur: Marco Clerinx m.m.v. Xavier Staelens) uit.

Een grammatica van een taal schrijven is al een monnikenwerk, maar die van een dialect is omwille van de talrijke klankveranderingen en grammaticale onvoorspelbaarheden nog veel ingewikkelder.

Deze grammatica kan, na de “Klankleer van het Hasseltsch dialect” (L.Grootaers & J.Grauls, 1930), en de “Dieksjenèèr van ‘t (H)essels” (X.Staelens, 1982), als het derde luik van een triptiek over het Hasselts dialect beschouwd worden. Het boek volgt het klassieke patroon van de behandeling der afzonderlijke woordsoorten. Het scherpe oog voor de fijne nuance, waarbij uitzonderingen veel aandacht krijgen, dwingt bewondering af. De regels worden met overvloedige voorbeelden geïllustreerd. Deze moeilijke materie, waarbij o.m. het onderscheid tussen sleep- en stoottoon een belangrijke rol speelt, wordt hier op wetenschappelijk verantwoorde manier behandeld.

Een van de grote pluspunten van deze grammatica is nog de vlotte leesbaarheid dankzij de talrijke voorbeelden die het geheel verlevendigen.

En last but not least, een van de grootste verdiensten van dit werk is de uitvoerige en gedetailleerde behandeling van de syntaxis.

Het boek is verkrijgbaar bij de Standaard Boekhandel, Maastrichterstraat 19, 3500 Hasselt, www.standaardboekhandel.be tegen de prijs van € 29,50.

Korte inhoud (tweede herziene en uitgebreide editie (2014)):

Voorwoord en inleiding I
Hoofdstuk I: Spelling en sandhi 1
Hoofdstuk II: Het zelfstandig naamwoord 21
Hoofdstuk III: Het bijvoeglijk naamwoord 171
Hoofdstuk IV: Het voornaamwoord 239
Hoofdstuk V: Het werkwoord 365
Hoofdstuk VI: Het lidwoord 494
Hoofdstuk VII: Het (bepaalde) telwoord 521
Hoofdstuk VIII: Het bijwoord 542
Hoofdstuk IX: Het voorzetsel 652
Hoofdstuk X: Het voegwoord 696
Hoofdstuk XI: Het tussenwerpsel 733
Addendum. Enkele syntactische notities die moeilijk onder een bepaalde woordsoort gerangschikt kunnen worden 751
Bibliografie 753

Marco Clerinx m.m.v. Xavier Staelens, Grammèèr van ʼt (H)essels, tweede herziene en uitgebreide editie, uitgegeven door Veldeke Hasselt vzw, Hasselt, 2014 (ISBN 978-90-8142-562-9)

Dieksjenèèr van ‘t (H)essels

Eindelijk is het dan zover: de vierde uitgebreide editie van de langverwachte Dieksjenèèr van ‘t (H)essels is een feit. Deze nieuwe uitgave is niet zomaar een herdruk: het boek is bewerkt, uitgebreid en in de vereenvoudigde spelling-Staelens omgespeld. Er zijn enkele duizenden kruisverwijzingen bijgekomen in de trant van: „meikever z.o. bejzap; bejzap z.o. meikever,” zodat de gebruiker met deze nieuwe uitgave ook tal van het Nederlands afwijkende woorden vlot kan terugvinden. Hiermee is de Dieksjenèèr van ‘t (H)essels er een stuk gebruiksvriendelijker op geworden. Ook wie het Hasseltse woord niet kent, vindt via de Nederlandse tegenhanger immers vlug wat hij zoekt. Daarnaast werden er nog een aantal nieuwe Hasseltse en Nederlandse trefwoorden toegevoegd, uiteraard ook woorden uit de in onze moderne maatschappij niet meer weg te denken computerwereld: de (h)el schèèf (de harde schijf), ’n e-poske (een e-mailtje), dââ.llâje (downloaden), …
Zoals reeds gezegd, is de spelling vereenvoudigd. De in de vorige edities gehanteerde wetenschappelijke spelling is uiteraard gebleven, maar aangepast in die zin dat elk woord met een eenvoudige tekstverwerker – dus zonder speciale tekens! – gespeld kan worden. Deze nieuwe editie wil dus ook als een echte spellinggids fungeren. Dat komt er praktisch op neer dat elk woord dat cursief gedrukt is, in de vereenvoudigde wetenschappelijke spelling-Staelens geschreven is.
Samen met de in 2009 verschenen „Grammèèr van ‘t (H)essels” beschikt de in zijn dialect geïnteresseerde Hasselaar met dit woordenboek over de nodige hulpmiddelen om de kennis van zijn taal weer wat op te frissen of – waarom niet? – aan te leren. Het is in ieder geval de uitdrukkelijke wens van de bewerker dat het dialect van de stad Hasselt mede dankzij beide werken aan een tweede leven kan beginnen.

Kostprijs: €35

Uitgegeven door Veldeke Hasselt vzw, vereniging voor de bescherming, het behoud en de promotie van het Hasselts dialect.

Te koop in Standaard Boekhandel, Maastrichterstraat 19 te 3500 Hasselt (voor online bestelling www.standaardboekhandel.be) of bij Veldeke Hasselt (af te halen) e-mail: veldeke.hasselt@gmail.com


Oas tèèdschrif “Hesselse Ka.l”

Veldeke Hasselt vzw hèt euch e tèèdschrif, híélemoal èn ’t Hessels, grâtis èn vir nieks vir oas lede!

Dit wordt vier keer per jaar uitgegeven. Je kunt hier de korte inhoud van alle nummers bekijken, en de oudere jaargangen (2008 tot 2013) kunnen ook gratis gelezen worden.